Ortensche Poort (14e eeuw - ca 1890)

Citadel / Citadellaan

Poort van de tweede ommuring. Oorspronkelijk stond de Orthenpoort op het terrein van de huidige Citadel. Toen dit fort gebouwd werd, werd de Orthenpoort verplaatst naar het begin van de Citadellaan, vlak bij de stadsmuren. In tegenstelling tot de Vughterpoort was deze Orthenpoort van een zeer eenvoudige uitvoering. De Poort is afgebroken rond 1890.
Tussen Sint Janspoort en Orthenpoort
Benaming
Jaar
Naam
Bron
1399
Die Ortepoerte
Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch 1 (1866) 4
1511
Orthenporte
Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch 1 (1866) 249
1643
Orten Poort
Kaart 's Hertogenbos (ca 1634) Uit: Guicciardini, Belgicae, 1635
1650
Orten Poort
Kaart 's-Hertogenbosch (ca 1650) Guicciardini, Belgicae, 1660
1740
Orther Poort
Kaart Grondtekening der Stad 's-Hertogenbosch (ca 1740)
1795
Orten Poort
Kaart Plan der Stad Forten en Situatie van 's-Hertogenbosch 1795
1866
Ortensche Poort
Kaart Gemeente 's-Hertogenbosch (No. 2 Stad) Provincie Noord Brabant (ca 866)
Sasse van Ysselt

De Orthenpoort

De Orthenpoort; de eerste poort van dien naam stond ter plaatse waar nu het fort de Papenbril zich bevindt. Het blijkt niet, wanneer zij gebouwd is, wel, dat zij in 1542 geheel vernieuwd werd 1). Toen in 1641 gezegd fort gebouwd werd, is zij gesloopt 2); twee jaren te voren was reeds aan den tegenwoordigen Ortheruitgang op last van den Raad van State eene andere poort daarvoor in de plaats gebouwd 3), die in 1772 is afgebroken en vervangen, zooals van Heurn het noemt, door een hek met twee profielmuren; dat hek is bij de ontmanteling der vesting den Bosch ook opgeruimd.
33
Noten
1.R.A. van Zuylen. De Stadsrekeningen I blz. 573, 575 en 584. Cuperinus t.a.p. blz. 117.
2.Van Oudenhoven t.a.p. blz. 29/26.
3.Van Heurn Historie II blz. 497.
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 33
Vestingwandelingen
Reeds in 1351 wordt deze poort genoemd. In de loop der geschiedenis is de poort herhaaldelijk verplaatst en verbouwd. In 1874 was het niet meer dan een doorgang met een hek in de vestingwal, bij de brug over de rivier de Aa, die hier ook vestinggracht was.
Vestingwandelingen
Artikelen
1910

A.F.O. van Sasse van Ysselt

De Orthenpoort
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 33 		 
1999

G. van Tussenbroek

Een Italiaan in 's-Hertogenbosch: Alessandro Pasqualini en het bolwerk voor de Orthenpoort (1542)
Bossche Bladen 3 (1999) 83-88
Stadsrekeningen
1399

Kapittel 13

Poorten dezer stad in 1399. De Orthenpoort.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 4
 
1498

Kapittel 9

  • Landbezit van de stad buiten de Orthenpoort en te Orthen.
  • Plaats waar vroeger de Orthenpoort stond.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 41
 
1539

Kapittel 26

Dagwakers aan de poorten der stad 's Hertogenbosch om toe te zien op de inkomende vreemdelingen.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 565
 
1553

Kapittel 5

Opgraving der vestinggrachten aan de Orthen- en St. Janspoorten, de uitgegraven aarden op de dijken en wallen gebracht.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch I (1863) 684
 
1577

Kapittel 20

De weg buiten de Ortherpoort, voor de passage der ruiterij in orde gemaakt.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 961
 
1580

Kappittel 19

De Orthen en St. Janspoorten, worden in den nacht met aarden toegemaakt.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1014
 
1581

Kapittel 19

  • Door het toemaken der Orthenpoort en het afbreken der lange brug te Orthen, wordt de gemeenschap tussen 's Hertogenbosch en Orthen, voor karren en vee, langs den Koedijk onderhouden.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1015
 
1584

Kapittel 13

De Orthenpoort met aarde toegebolwerkt.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1049
 
1586

Kapittel 16

  • De lange brug buiten de Orthenpoort afgebroken.
  • Casemat in de hoven bij de Orthenpoort, om daarin geschut te stellen.
  • De huislieden, binnen de Stad gevlugt, opgeroepen, om buiten de Orthenpoort te pionneren.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1067
 
1641

Kapittel 27

  • Afdammen en uitgraven van het buitenste hoofd aan de nieuwe Orthenpoort.
  • Opmaken van den weg en den dijk tusschen den bedekten nieuwen weg en de lange brug, buiten de Orthenpoort.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1424
 
Literatuur en bronnenpublicaties

C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 43-44

J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 79

n: vermelding in een voetnoot

Locatie

Google Maps
OpenStreetMap
Stad in kaart

Op deze pagina

Artikelen
Benaming
Literatuur
Sasse van Ysselt
Stadsrekeningen
Vestingwandelingen

Zie ook

Tweede ommuring
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |